– Dzień Bezpiecznego Internetu już 7 lutego! Europejskie Centrum Konsumenckie, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości radzą, jak nie stracić zdrowego rozsądku i nie stać się ofiarą cyberprzestępstwa.
– Europejskie Centra Konsumenckie (ECC-Net) podsumowuje lata 2020-2022 w ilości zgłoszeń w zakresie oszustw.
Dane Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net)
Oszustwo jest nieco marginalne w misji ECC Net, ponieważ zadania sieci są zdefiniowane w odniesieniu do prawa konsumenckiego. Nacisk położony jest się na pośredniczenie w rozwiązywaniu sporów z przedsiębiorcami. Tymczasem oszustwo jest często rozpatrywane jako sprawa karna, w przypadku której mediacja zwykle nie jest możliwa. Niemniej jednak znaczna liczba konsumentów zwraca się do ECC-Net w celu uzyskania pomocy, gdy padli ofiarą oszustwa, ponieważ albo jeszcze nie zdali sobie z tego sprawy albo nie są pewni, do kogo zwrócić się o pomoc. Pandemia w 2020 r. spowodowała znaczny wzrost liczby nadużyć zgłaszanych do ECC-Net. Jak dotąd liczba ta nie spadła do poziomu sprzed Covid19. Ten podwyższony poziom oszustw można wstępnie uznać za „nową normę”.
– w 2019: 2926 zgłoszeń
– w 2020: 3607 zgłoszeń
– w 2021: 3772 zgłoszenia
– w 2022: 3567 zgłoszeń
Sieć w większości przypadków udziela konsumentom informacji nt. właściwego organu – najczęściej organów ścigania lub organów prowadzących dochodzenia w sprawach karnych. Konsumenci dodatkowo są informowani o możliwości zgłoszenia się do dostawcy karty kredytowej w celu wszczęcia procedury chargeback. Zdecydowana większość oszustw zgłaszanych do ECK ma miejsce w Internecie (6814 skarg w latach 2020-2022). Duża część z nich spotyka konsumentów (czasami na dobrze znanych) platformach i portalach sprzedażowych (971 zgłoszeń). Najczęstszą metodą płatności w sytuacjach oszustwa zgłaszanych do ECC-Net są przelewy bankowe (46% przypadków oszustw w porównaniu z 18% w ogólnej liczbie spraw). Płatności kartami kredytowymi i debetowymi są znacznie rzadziej wskazywane (30% w przypadkach oszustw w porównaniu z 60% w ogólnej liczbie spraw). Oszuści oferują swoim klientom płatność za pośrednictwem przelewu – ponieważ wówczas znacznie trudniej jest odzyskać pieniądze. W przypadku płatności kartą istnieje możliwość zwrócenia się do banku z prośbą o wszczęcie procedury obciążenia zwrotnego – wskazuje Koordynator ECK Karol Muż. Najbardziej widocznym sektorem gospodarki, w którym pojawiają się raporty o oszustwach, są usługi finansowe. W tym obszarze odnotowuje się ponad trzykrotnie więcej zgłoszeń niż w kolejnym. Dane za lata 2020-2022: usługi finansowe (2786), zakup odzieży i obuwia (876), zakup samochodu (586), zakwaterowanie (451), portale towarzyskie (400), telefony i akcesoria (234).
Najpopularniejsze sposoby oszustów
Jednym z głównych celów internetowych oszustów jest wyłudzenie, zdobycie naszych poufnych danych, a w konsekwencji kradzież pieniędzy. Jak wskazuje Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości jedną z częściej stosowanych przez cyberprzestępców metod jest również przejmowanie kont na portalach społecznościowych i poprzez podszywanie się pod właściciela konta, masowe rozsyłanie wiadomości z prośbą o przekazanie kodów do realizacji szybkich płatności bezgotówkowych. Pamiętajmy, że skutecznym sposobem uniknięcia kradzieży pieniędzy jest zweryfikowanie komu go wysyłamy np. dzwoniąc do tej osoby i upewniając się podczas bezpośredniej rozmowy.
Inne metody:
– Obietnica zarobienia szybkich pieniędzy – wyłudzenie danych (pesel, numer dowodu osobistego).
– Fałszywe sklepy internetowe – dowiedz się, jak sprawdzić wiarygodność e-sklepu tutaj: https://konsument.gov.pl/wiarygodnosc-e-sklepu/
– Oszustwa phishingowe – oszust wysyła Ci wiadomość e-mail, która wydaje się pochodzić z legalnego źródła (np. banku, portalu społecznościowego), prosi o zalogowanie i przejmuje Twoje dane.
– Atrakcyjna nagroda za grosze – oszust prosi Cię wpłacenie niewielkiej kwoty (mailem, sms-em) w zamian za wartościową nagrodę. Po wpłaceniu pieniędzy – przestaje się odzywać.
– Maile ze złośliwym oprogramowanym – link w mailu, który instaluje wirusa na Twoim komputerze.
– Uważaj na sprzedaż biletów online przez osoby prywatne oraz nowopoznane osoby na portalach randkowych, które próbują wyłudzić Twoje dane!
Nie daj się nabrać oszustowi
Pamiętajmy aby w wirze internetowego szaleństwa, nie stracić zdrowego rozsądku i nie stać się ofiarą cyberprzestępstwa. UOKiK przypomina o tym m.in w kampanii ”Stracisz dane, stracisz pieniądze!”. Oszuści nie muszą kraść portfela. Wystarczy, że ukradną Twoje dane. Stosując się do kilku podstawowych zasad zamieszczonych poniżej, zwiększamy swoje bezpieczeństwo w sieci.
Chroń swoje pieniądze
– nie odpowiadaj na wiadomości e-mail z prośbą o podanie kodu PIN lub hasła,
– nie wysyłaj pieniędzy do kogoś, kogo nie znasz lub komu nie ufasz,
– inwestuj tylko u licencjonowanych dostawców usług finansowych,
– obserwuj swój rachunek bankowy, w razie niezidentyfikowanych płatności – zablokuj kartę.
– dokładnie sprawdzaj wiadomości jakie otrzymujesz w toku płatności mobilnych i czytaj na co wyrażasz zgodę, i jaki przelew potwierdzasz.
– Chroń swój telefon
– bądź podejrzliwy wobec niespodziewanych połączeń i wiadomości tekstowych,
– nie odpisuj na niechciane wiadomości,
– nie podawaj swojego numeru telefonu nieznajomym online,
– nie korzystaj z nieznanej i niezabezpieczonej sieci Wi-Fi.
Chroń swój komputer
– aktualizuj swoje oprogramowanie ochronne,
– nie odpowiadaj w żaden sposób na niechciane e-maile,
– w razie wątpliwości – usuń wiadomość!
Chroń swoją tożsamość
– nigdy nie podawaj swoich danych osobowych osobom, których nie znasz lub którym nie ufasz,
– zniszcz stare rachunki, nagrania lub przeterminowane karty – nie wyrzucaj ich do kosza!
Oszuści nieustannie korzystają z nowych metod, które stosują na masową skalę! Dostałeś podejrzanego maila lub smsa z prośbą o kliknięcie w link lub zalogowanie do znanego serwisu – upewnij się, czy pochodzi z wiarygodnego źródła!
Pomoc
Jeśli jednak mimo podjętych środków ostrożności stałeś się ofiarą cyberprzestępstwa – zgłoś takie zdarzenie do najbliższej jednostki Policji.
– Podejrzane wiadomości sms zgłoś pod numer 799 448 084. Wiadomości mailowe i strony internetowe, które są wykorzystywane do prób oszustwa, przekaż na dedykowaną do tego typu zgłoszeń stronę: incydent.cert.pl
– Zobacz webinar „Na co uważać, żeby nie stracić danych i pieniędzy” https://www.youtube.com/watch?v=wJeWlaGPc_E
– Więcej o Centralnym Biurze Zwalczania Cyberprzestępczości: https://cbzc.policja.gov.pl/
Pomoc konsumentom
– Nie każdy przedsiębiorca, który nie odpowiada na reklamację jest oszustem.
Pomoc uzyskasz:
– Na infolinii konsumenckiej pod nr tel. 801 440 220 lub 22 266 76 76 oraz e-mailem: porady@dlakonsumentow.pl
– U rzecznika konsumentów – w twoim mieście lub powiecie
– W placówce Inspekcji Handlowej – w twoim województwie
W sytuacji sporu z firmą z innego kraju EU, Norwegii, Islandii lub Wielkiej Brytanii – zgłoś się po poradę do Europejskiego Centrum Konsumenckiego, które działa przy UOKiK.
– Link: https://konsument.gov.pl/skarga-do-eck/
– Link: https://konsument.gov.pl/pomoc-dla-konsumentow-w-polsce/
źródło: Europejskie Centrum Konsumenckie – Polska
