Nowelizacja ustawy o cyberbezpieczeństwie wciąż nie uwzględnia wielu uwag z rynku. Chińskie firmy nadal mogą być wykluczone z wdrażania sieci 5G w Polsce. Po publicznych konsultacjach strona rządowa opublikowała nowy projekt zmian w ustawie o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Nowelizacja – kluczowa dla procesu wdrażania w Polsce sieci 5G – od początku budzi szereg zastrzeżeń po stronie ekspertów i uczestników rynku telekomunikacyjnego, którzy zgłosili do niej ponad 750 uwag. – Obecny projekt tylko w części uwzględnia zgłaszane uwagi, wiele z nich nie zostało jednak uwzględnionych albo przepisy zostały zmienione w sposób budzący kolejne zastrzeżenia i wątpliwości interpretacyjne – podkreśla prof. Maciej Rogalski, rektor Uczelni Łazarskiego, wspólnik w Kancelarii Rogalski i Wspólnicy. – Projekt nowelizacji ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa z 20 stycznia jest już kolejną wersją zmian tego aktu prawnego. Poprzedni projekt noweli był z 7 września i zgłoszono do niego aż 750 uwag – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes prof. dr hab. Maciej Rogalski. Wprowadzona w połowie 2018 roku ustawa była pierwszym w Polsce aktem prawnym dotyczącym tego obszaru. Rząd szykuje jej nowelizację, która – jak uzasadnia – jest podyktowana ustaleniami na poziomie europejskim. Chodzi głównie o konieczność wdrożenia do polskich przepisów tzw. 5G Toolbox, który został wypracowany przy udziale wszystkich państw członkowskich UE i przyjęty na początku 2020 roku. Dokument ma wzmocnić poziom cyberbezpieczeństwa w Europie w kontekście budowy sieci 5G. Stąd również i krajowa nowelizacja ustawy o KSC będzie mieć duże przełożenie na wdrażanie tej technologii w Polsce. Pierwszy projekt nowelizacji pojawił się na początku września ub.r. i od razu wzbudził duże kontrowersje wśród ekspertów i całego rynku telekomunikacyjnego, m.in. ze względu na ekspresowy, 14-dniowy termin jego procedowania. W projekcie znalazły się też zapisy, które pozwalają wykluczyć z budowy 5G niektórych dostawców infrastruktury i oprogramowania. Chodzi przede wszystkim o firmy chińskie, w tym koncern technologiczny Huawei, który jest jednym z głównych dostawców infrastruktury dla tej technologii. Najnowszy projekt nowelizacji ustawy o KSC trafił już na Komitet Rady Ministrów ds. Cyfryzacji. Eksperci ds. prawa i rynku telekomunikacyjnego wskazują, że nowa wersja nadal nie uwzględnia najważniejszych uwag zgłoszonych w toku konsultacji publicznych. – Obecny projekt noweli w części uwzględnia zgłaszane uwagi. Szereg z nich nie został jednak uwzględniony albo przepisy zostały zmienione w sposób budzący kolejne zastrzeżenia i wątpliwości interpretacyjne – mówi rektor Uczelni Łazarskiego. – W uwagach wskazywano m.in. na konieczność stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniach, które dotyczą oceny dostawców sprzętu telekomunikacyjnego. W nowej wersji wprowadzono wprawdzie taki wymóg stosowania przepisów k.p.a., ale jednocześnie wprowadzono też szereg wyjątków, co zasadniczo ograniczy stosowanie podstawowych zasad prawnych. Te zmiany nie są więc wystarczające. Bez większych zmian pozostawiono też zapisy pozwalające wykluczyć z wdrażania 5G części dostawców na podstawie otwartych, niemerytorycznych kryteriów (np. takich, czy dana firma pochodzi z kraju, w którym są przestrzegane prawa człowieka). – Wprawdzie poszerzono listę tych kryteriów oraz zmodyfikowano dotychczasowe, jednak nadal są to niewystarczające zmiany – wskazuje prof. dr hab. Maciej Rogalski. Zgodnie z aktualnym projektem w Polsce oceny dostawców sprzętu i oprogramowania dla sieci 5G ma dokonywać rządowe Kolegium ds. Cyberbezpieczeństwa. Weźmie ono pod uwagę kryteria takie jak m.in. prawdopodobieństwo, że dostawca znajduje się pod wpływem państwa spoza UE bądź NATO, oraz jakie obowiązuje w tym kraju prawo w zakresie ochrony danych osobowych czy praw człowieka. Dostawcy uznani na podstawie tych kryteriów za poważne zagrożenie dla krajowego cyberbezpieczeństwa zostaną odcięci od kontraktów, a firmy telekomunikacyjne korzystające z ich usług bądź sprzętu będą musiały pozbyć się ich w ciągu siedmiu lat, co będzie wiązało się dla nich z dużymi stratami finansowymi. To m.in. z tego powodu rynek wielokrotnie apelował już o wprowadzenie bardziej mierzalnych, merytorycznych kryteriów oceny dostawców. – Mimo licznych postulatów i propozycji konkretnych rozwiązań nie wprowadzono kryteriów technicznych, które byłyby weryfikowalne w ocenie i nie powodowały wieloznaczności. Co prawda zostały dodane pewne odniesienia do kwestii technicznych, jak np. liczba i rodzaj wykrytych podatności i incydentów dotyczących typów produktów lub usług ICT. Jednak z pewnością nie są to kryteria techniczne, jeśli chodzi o zakres ich stosowania w praktyce na innych rynkach europejskich. Na przykład w Niemczech jest to lista kilkunastu kryteriów technicznych uwzględnianych w ocenie dostawcy, wśród których bardzo istotną rolę odgrywa certyfikacja – wskazuje ekspert. Rektor Uczelni Łazarskiego podkreśla, że nowy projekt zmian w ustawie o KSC jest też wątpliwy z punktu widzenia jego zgodności z międzynarodowymi i unijnymi przepisami, które dotyczą m.in. wolnego handlu i swobody prowadzenia działalności gospodarczej. – Obecne rozwiązania dotyczące oceny dostawców sprzętu telekomunikacyjnego i liczne ograniczenia praw uczestników tego procesu z pewnością wzbudzą wątpliwości z punktu widzenia Europejskiej konwencji praw człowieka czy Karty praw podstawowych UE, która stanowi, że „każdy jest równy wobec prawa” oraz zabrania się „wszelkiej dyskryminacji ze względu na narodowość”. Mogą pojawić się też problemy z przestrzeganiem Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który zakazuje ograniczania swobody przedsiębiorczości – wymienia prof. Maciej Rogalski. – Ten projekt powinien być notyfikowany do Komisji Europejskiej, ale zakładam, że ten obowiązek zostanie jeszcze zrealizowany. Eksperci już wcześniej zwracali też uwagę, że zapisy znowelizowanej ustawy o KSC – wymierzone przede wszystkim w chińskich dostawców sprzętu i oprogramowania – mogą zaszkodzić polskiej gospodarce i negatywnie odbić się na relacjach handlowych z Państwem Środka. Na zlecenie Huaweia brytyjska firma Assembly Research policzyła, że wdrożenie przepisów w kształcie z września ub.r. może opóźnić budowę sieci 5G w Polsce nawet o trzy lata, co pociągnęłoby za sobą straty sięgające 4,8 mld euro. – Z pewnością decyzje dotyczące wykluczenia części dostawców mogą skutkować daleko idącymi, negatywnymi skutkami gospodarczymi. Ze względu na ograniczenie konkurencji istnieje też ryzyko wzrostu cen usług ICT, w tym usług telekomunikacyjnych dla obywateli. Może to również spowodować dalsze opóźnienia we wdrażaniu usług 5G – zwłaszcza w przypadku ewentualnych sporów prawnych, których efektem może być wstrzymanie aukcji lub zaskarżenie jej wyników – ocenia wspólnik w Kancelarii Rogalski i Wspólnicy.
źródło: @newseria / prof. dr hab. Maciej Rogalski
[ na kanwie ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa, przyszłej aukcji częstotliwości, stricte dedykowanych do budowy sieci 5G oraz „zdefiniowanej” możliwości certyfikacji sprzętu, użytego do budowy sieci 5G, ale również związanego ze sporą częścią infrastruktury używanej do tej pory w dyplomatyczny sposób pomija się główny aspekt tworzenia zapisów i rozwiązań, dotyczących cyberbezpieczeństwa. Tym głównym aspektem jest polityka i dziś wyłącznie polityka. Choć wiele krajów próbuje wybić się na samodzielność decyzyjną wobec USA – praktyka pokazuje, że owa samodzielność wcześniej czy później trafia na przeróżne przeszkody. Rozwiązania, zastosowane przez administrację byłego już prezydenta USA – Donalda Trumpa jasno wskazują kierunek działania państw, które są i będą uznane za sojusznicze względem Stanów Zjednoczonych. Nic również nie wskazuje na to, że gruntowne zmiany zajdą ze strony działania nowego prezydenta USA. Dlatego też w Polsce, choć nie tylko – żongluje się przeróżnymi pojęciami, nie mającymi najmniejszego związku ani z technologią ani wręcz z ekonomicznym dobrem operatorów, czy budżetów Państw. Chodzi bowiem o to, aby przeczekać i zobaczyć, jakie będą pierwsze decyzje nowej administracji amerykańskiej względem Chin. Problem w tym, że takie „przeciąganie liny” odwleka ostateczną i realną budowę sieci 5G, do której włożyło się już tyle marketingu, a w zawieszeniu pozostaje sam temat infrastruktury. Stawia się także w wielkiej niepewności planowanie budżetów podmiotów telekomunikacyjnych, którzy po pierwsze mają do poznania najpierw temat wyboru sprzętu do budowy sieci i tego, co z obecnie działającej będą musieli w czasie usunąć, po drugie zaś – tkwią w próżni w zakresie zasad aukcji częstotliwości, a nawet schematu budowy samej sieci 5G, gdzie coraz głośniej słychać o operatorze narodowym o nieustalonym do końca zakresie działania. Reasumując, po wejściu do techniki tematu polityki międzynarodowej, ale także tej doraźnej – krajowej – temat budowy, oceny bezpieczeństwa i przyszłości sieci nowej generacji staje się elementem gier i rozstrzygnięć na poziomie komediowym. Problem w tym, że za ową „komediowością” realne są już pieniądze. Zarówno operatorów, te budżetowe i na końcu każdego z nas. Zaś jak długo „regulacyjne przekładańce” jeszcze potrwają i kto w efekcie na nich skorzysta – nie wie nikt – dop. red.]
